Artemis Tapınağı, Eski Dünyanın Yedi Harikasından biridir. Atina'daki Parthenon'un üç ila dört katı büyüklüğünde , bir zamanlar en büyük antik tapınak ve bina olarak tanımlandı. Yunan Tanrıçası Artemis'e ibadet yeri olarak hizmet etti. Hem Yunanlılara hem de Romalılara ev sahipliği yapan büyük tapınak, uzun tarihi boyunca birçok kez yıkıldı ve yeniden inşa edildi. Yedi harikayı da derleyen ve ziyarat eden Sidon Antipater, tapınağın altı haridan daha muhteşem olduğunu söyledi.

Artemis Tapınağı (Romalılar tarafından Diana Tapınağı olarak da bilinir) Efes antik kentinde bulunan bir Yunan tapınağıydı. Büyük bir liman kenti olan Efes, bir zamanlar antik dünyada dini bir merkezdi. Şimdi Selçuk olarak anılan günümüz İzmir'in yaklaşık 60 km güneyinde yer alıyordu. Tapınak bir zamanlar Yunan tanrıçası Artemis, doğurganlık tanrıçası, yeryüzü, ay ve hayvanlar için kült bir ibadet yeri olarak hizmet etti.

Orijinal Artemis Tapınağı'nın açıklamalarının çoğu Roma tarihçisi Yaşlı Pliny'den (MS 23 - 79) gelir. Tapınağı, "Grek ihtişamının harika bir anıtı ve gerçek hayranlığımızı hak eden bir anıt" olarak nitelendirdi. Pliny kesin oranlarını, tapınakların ne kadar sürede inşa edildiğini ve inşaat sırasında kullanılan malzemeyi belgeledi. Tapınağın temeli dikdörtgen biçimindeydi ve 45.7 metre genişliğinde ve 91.4 metre uzunluğunda  ölçüldü. Yüksek terasa çıkan 13 basamaklı bir podyum üzerine inşa edilmiştir. Her biri 20 metre yüksekliğinde 127 sütun vardır ve İyonik başkentleri ve oymalı dairesel kenarları vardır. Diğer kutsal alanların aksine, bina tamamen mermerden yapılmıştır. 

Antik tapınak MÖ 550-650 civarında ve Anadolu Ana Tanrıçası Cybele için zaten kutsal bir yere inşa edilmiştir. Giritli mimar Chersiphron ve oğlu Metagenes tarafından tasarlandı ve Lidya Croesus tarafından finanse edildi. Lidyalılar (onu Persler izledi) 500'lerin ortalarında Efes'i fethetti. Bununla birlikte, Efes'teki kutsal alanın bundan daha yaşlı olduğuna inanılıyordu.

Yunan tarihçi Strabo'ya göre, kesin sayı belirsiz olmasına rağmen, Artemis Tapınağı on yüzyıl boyunca yedi kez yeniden inşa edildi. Kazılar, en az üç kez yeniden inşa edildiğine dair kanıtlar ortaya koymuştur. Tapınak her yeniden inşa edildiğinde, aynı yerde ve öncekinden daha büyüktü. 

Yunan gezgin, coğrafyacı ve tarihçi olan Pausanias (MS 110-180), tapınağın Didyma'daki Apollon'un kehanet tapınağından daha eski olduğunu iddia etti. Ayrıca kentin İyon öncesi sakinlerinin Leleges ve Lidyalılar olduğunu söyledi. Tarihçiler, ilk mabetin Bronz Çağında inşa edildiğine inanıyorlar. 

Callimachus Hymn'ini Artemis'e yazdığında, Amazonların onu inşa ettiği tahmin edilmektedir. MÖ 7. yüzyılda, gelen selden sonra birkaç tapınaktan en eskilerini yok etti.  

MÖ 21 Temmuz 356'da Büyük İskender'in doğduğu gece, efsane, Herostratus adında bir kundakçının tapınağa yaktığını söyledi. Yıllar sonra Büyük İskender kenti ziyaret etti ve adını koyacaklarsa yeniden inşa etme maliyetini ödemeye yardım etmeyi teklif etti, ancak Efesliler reddetti. Büyük İskender öldükten sonra tapınak, klasik mimarinin bir özelliği olan yükseltilmiş bir platform haricinde MÖ 323'te orijinal formuna uygun olarak yeniden inşa edildi. 

MS 263'te tapınak Nero tarafından yağmalandı ve Doğu Germen Kabilesi, Gotlar tarafından yıkıldı. Bundan sonra, bir daha asla yeniden inşa edilmedi. 

Tüm tapınaklar 391 yılında Roma imparatoru Theodosius  tarafından kapatıldı ve 401'de tapınak sonunda St.John Chrysostom liderliğindeki bir mafya tarafından yıkıldı. Hristiyanlar geride kalanları yırttılar ve önümüzdeki iki yüzyıl boyunca Efes vatandaşlarının çoğu sonunda Hıristiyanlığa döndü.

M.Ö. 4. yüzyıl tapınağı, kısmen büyüklüğü nedeniyle değil, aynı zamanda iç ve dış güzelliği ve cömert süslemeleri nedeniyle Dünya Harikası olarak adlandırıldı. Tapınak yıllarca tanrıça Artemis'e karlarını onunla paylaşarak saygı duyan tüccarlar, turistler, zanaatkarlar ve krallar tarafından ziyaret edilen bir yerdi. Rahiplerin ve rahibelerin, müzisyenlerin, dansçıların ve akrobatların eviydi. 
Tapınak aynı zamanda birçok sanat eseri barındıran bir pazar yeriydi. Polyclitus, Pheidias, Cresilas ve Phradmon gibi ünlü Yunan heykeltraşların heykelleri, tapınağın yanı sıra altın ve gümüş resimleri ve yaldızlı sütunları süsledi. Bu heykellerin çoğu Amazon'lardan yapılmıştır. 

Artemis Tapınağı'nın çoğu, John Turtle Wood liderliğindeki İngiliz Müzesi arkeologlarından oluşan bir ekip, yedi yıllık bir araştırmanın ardından kalıntıları ve vakıfları bulduğunda 1869'a kadar keşfedilmemiş kaldı. 1987-88 yıllarında kazılar ilk tapınağı yok eden selleri ortaya çıkardı. 

Bugün site bir harabeden biraz daha fazlası. Tapınağın bir zamanlar durduğu yerde, leylek yuvası ve yerdeki molozla kaplı 11m yüksekliğinde yalnız bir sütuna sahip bir bataklık var. Bu sütun, sitede bulunan kalıntılar tarafından yapılmıştır ve orijinallerden biri olarak görünmek üzere bir araya getirilmiştir. 

Yangın sırasında çıkarılan orijinal Artemis heykeli, Selçuk, Türkiye'deki Efes Müzesi'nde sergileniyor ve tapınağın diğer kalıntıları Londra İngiltere'deki British Museum sergilenmektedir.

Elbette Efes'teki büyük Artemis tapınağı, Yunan tanrıçasına adanmış birçok tapınaktan sadece bir tanesidir. Amarynthos'taki Artemis Amarysia Tapınağı, 2017 yılında Yunanistan'ın Evia adasında keşfedildi. 

Efes'in eşsiz güzelliğini görmek için İzmir Efes & Meryem Ana Evi Turu hizmetimizden veya İzmir Havalimanı Selçuk transfer hizmetimizden yararlanabilirsiniz.